Eylül September 2023

Asar Yaylası, Pozantı
ADANA

Çevresindeki kent merkezlerine pek de yakın olmayan, ulaşımı zor ve bu sebeple de kalabalık bir sayfiye yerine dönüşmemiş bir yayla Asar. Yüzü İç Anadolu’ya dönük, toprak yapısı ve iklimiyle üzüm yetiştirmeye oldukça elverişli. Sonbahar başlarken ziyaretçisi olduğumuz yoğun üretim sürecine ev sahipliği yapıyor.

Bağlardaki üzümler hasat ediliyor, toplanan sepet sepet üzüm çuvallara konup ahşap kütüklerden imal edilmiş küvetlerde çiğneniyor, suyu süzülüyor. Neredeyse her evde bir pekmez ocağı var, külle sıvanan bakır kazan ocağa kuruluyor, süzülen üzüm suyu yavaş yavaş ateşte kaynatılıyor. Kaynadıkça yoğunlaşan ve olgunlaşan pekmez ilerleyen günlerde kayıtlarını paylaşacağımız bandırma, pestil gibi başka üretimler için de kullanılıyor.

Asar’da yetişen üzümler arasında en çok kimilerinin Adana Karası olarak adlandırdığı siyah üzümlerle, Benli Topak ya da Cimcik Geçmez olarak adlandırılan beyaz üzümler yer alıyor. Şeker oranı yüksek bu üzümler en çok pekmez yapımı için kullanılıyor.

Akdeniz kıyılarıyla İç Anadolu platoları arasında yıllarca devam eden göç yolları üzerinde yer alan bu bölge geçmişte özellikle de Karaisalı’nın Çukur, Saydere, Aktaş, Kelköy, Çevlik, Başkıf, Beydemir köylerine yerleşen yörüklerin Çukurova sıcağından kaçıp sığındığı bir yer. Ayrıca toprağa bağlı yerleşik tarımsal üretime başladıkları yerlerden de biri. Misafiri olduğumuz aile yüz ila yüzelli yıl önce dedelerinin göç yolları üzerindeki dağlardaki yabani üzümleri aşılayıp, her sene bakmaya başlayıp bugünkü bağlara dönüştürdüğünü, pekmez yapmaya başladıklarını söylüyor ve ekliyor: ‘’Şimdi ben yalnızca ufak bir parçasına kendim bakabiliyorum, çocuklarımın ilgisi de zamanı da yok.’’ Hal böyleyken eski bağlar bakımsızlıktan yeniden dağa dönüyor.

Asar is a plateau which is not very close to the surrounding urban centres, difficult to reach and therefore has not turned into a crowded resort. Facing Central Anatolia, its soil structure and climate are very favourable for growing grapes.

The grapes in the vineyards are harvested, the collected baskets of grapes are put in sacks and chewed in tubs made of wooden logs, and the juice is filtered. Almost every house has a molasses stove, a copper cauldron plastered with ash is set on the stove, and the strained grape juice is slowly boiled over a fire. The molasses, which thickens and ripens as it boils, is also used for other productions such as bandırma and pestil, the records of which we will share in the coming days.

Among the grapes grown in Asar, black grapes, which some people call Adana Black, and white grapes, called Benli Topak or Cimcik Geçmez, are the most popular. These grapes with high sugar content are mostly used for making molasses.

This region, which is located on the migration routes between the Mediterranean coast and the Central Anatolian plateaus, is a place where the nomads who settled in Çukur, Saydere, Aktaş, Kelköy, Çevlik, Başkıf, Beydemir villages of Karaisalı in the past took refuge from the heat of Çukurova. It is also one of the places where they started settled agricultural production. The family we visited says that one hundred to one hundred and fifty years ago, their grandfathers grafted wild grapes on the mountains along the migration routes, started tending them every year, transformed them into the vineyards they have today, and started making molasses: "Now I can only look after a small part of it myself, my children have neither the interest nor the time. And yet, the old vineyards are returning to the mountains due to neglect. (Deepl)